Kremlin, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, geçen yıl hakkında tutuklama emri çıkarılan Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne üye Moğolistan’a yapacağı ziyaret konusunda “endişelenmediğini” söylüyor.

3 Eylül’de gerçekleştirilmesi planlanan ziyaret, Putin’in Ukrayna’daki savaş suçları şüphesiyle Mart 2023’te tutuklama emri çıkarılmasından bu yana bir ICC üyesi ülkeye yapacağı ilk ziyaret olacak.

Mahkemenin kuruluş antlaşması olan Roma Statüsü uyarınca, ICC üyeleri, mahkeme tarafından hakkında tutuklama emri çıkarılan şüphelileri, mahkeme topraklarına ayak bastıkları takdirde tutuklamakla yükümlüdür.

Ancak mahkemenin herhangi bir yaptırım mekanizması yok. Ünlü bir davada, o zamanki Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, mahkemenin bir üyesi olan Güney Afrika’yı ziyaret ettiğinde 2015’te tutuklanmamıştı ve bu durum hak savunucuları ve ülkenin ana muhalefet partisi tarafından öfkeli bir şekilde kınanmıştı.

Daha önce Rusya’nın ICC’nin yargı yetkisini tanımadığını vurgulayan Putin’in sözcüsü Dmitriy Peskov, cuma günü günlük konferans görüşmesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, Kremlin’in yaklaşan gezi konusunda “endişelenmediğini” söyledi: “Moğolistan’daki dostlarımızla harika bir diyaloğumuz var.”

ICC Sözcüsü Fadi El Abdallah, Cuma günü yaptığı açıklamada Moğolistan’ın “ICC Roma Statüsü’ne taraf bir devlet” olduğunu ve dolayısıyla mahkemeyle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunduğunu vurguladı.

Yetkili, “ICC, tutuklama emirleri de dahil olmak üzere kararlarını uygulamak için Devlet Taraflarına ve diğer ortaklarına güvenmektedir,” dedi ve ekledi: “İş birliği yapılmaması durumunda, ICC yargıçları bu yönde bir bulguya varabilir ve bunu Devlet Taraflar Meclisi’ne bildirebilir. Daha sonra Meclis uygun gördüğü her türlü önlemi alacaktır.” Açıklamada bunun ne tür önlemler olacağı açık değildi.

Kremlin’den perşembe günü yapılan açıklamaya göre Putin, Cumhurbaşkanı Ukhnaa Khurelsukh’un daveti üzerine “Khalkhin Gol Nehri’nde Japon militaristlerine karşı Sovyet ve Moğol silahlı kuvvetlerinin ortak zaferinin 85. yıldönümü dolayısıyla düzenlenen törenlere katılmak üzere” Moğolistan’a gidecek. Açıklamada ayrıca Putin’in Khurelsukh ve diğer üst düzey Moğol yetkililerle görüşmelerde bulunacağı belirtildi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, Putin’i, Moskova’nın son 2,5 yıldır yıkıcı bir savaş yürüttüğü Ukrayna’dan çocukların kaçırılmasından kişisel olarak sorumlu olmakla suçladı.

Bu, küresel mahkemenin BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden birinin liderine karşı ilk kez bir emir çıkarmasıydı. ICC bir bildiride Putin’in “(çocukların) yasadışı sınır dışı edilmesi ve (çocukların) Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinden Rusya Federasyonu’na yasadışı transfer edilmesi gibi savaş suçundan sorumlu olduğu iddia ediliyor.” dedi.

Mahkeme ayrıca Putin’in çocuk hakları elçisi Maria Lvova-Belova’yı da aynı suçlamalarla suçladı ve daha sonra eski Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Valery Gerasimov hakkında savaş suçları ve insanlık dışı eylemlerde bulunmak suçlamasıyla tutuklama emri çıkardı.

Rusya mahkemenin bir üyesi değil, yargı yetkisini tanımıyor ve şüphelileri teslim etmeyi reddediyor. Yetkililer, tutuklama emirlerini “geçersiz ve hükümsüz” olarak nitelendirdi.

Putin, tutuklama emri çıkarıldıktan sonra ICC üyesi ülkelere seyahat etmedi. Geçtiğimiz yıl Güney Afrika’da BRICS gelişmekte olan ekonomiler bloğunun zirvesini atladı.

Güney Afrika, ülkenin ICC üyesi olması nedeniyle diplomatik sonuçlardan kaçınmak için Putin’in katılmaması için aylarca Moskova’ya lobi yaptı ve sonunda ülkelerin Putin’in normalde katıldığı bir toplantıya katılmayacağı konusunda “karşılıklı bir anlaşmaya” vardıklarını duyurdu. Kremlin, Putin’in şahsen katılmamaya karar verdiğini söyledi. Bunun yerine Johannesburg’daki zirveye video bağlantısıyla katıldı ve bu sırada Batı’ya karşı bir tirad başlattı.

Geçtiğimiz yıl Kremlin, eski müttefiki Ermenistan’ın ICC’ye katılma kararına da sinirlendi ve iki ülke arasındaki artan gerginliğe katkıda bulundu. Ancak Ermeni yetkililer, Putin’in ülkeye girmesi durumunda tutuklanmayacağına dair Rusya’ya hemen güvence vermeye çalıştı.