PA Medya

Faiz oranları dört yıldan uzun bir süre sonra ilk kez düşürüldü ancak İngiltere Merkez Bankası, vatandaşları önümüzdeki aylarda borçlanma maliyetlerinde keskin bir düşüş beklememeleri konusunda uyardı.

Perşembe günü, sıkı bir kararla faiz oranları %5,25’ten %5’e düşürüldü. Bu, Mart 2020’de salgının başlamasından bu yana yapılan ilk indirim oldu.

Faiz oranları, ana cadde bankaları ve tefecilerin ipotek ve kredi kartı gibi krediler için belirlediği borçlanma maliyetini belirler.

İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, politika yapıcıların “enflasyonun düşük kalmasını sağlamaları ve faiz oranlarını çok hızlı veya çok fazla düşürmemeye dikkat etmeleri gerektiğini” söyledi.

Bankanın artan fiyat artışlarını kontrol altına alma mücadelesi vermesi nedeniyle faiz oranları son birkaç yıldır tırmanıyor.

Yüksek faiz oranları hanehalkı maliyesine baskı yapsa da, tasarruf sahiplerinin getirileri iyileşti.

Yüzde 5’e düşüş, değişken faizli “takipçi” ipoteklerde ev sahibi olanların aylık ipotek ödemelerinde anında bir azalma görecekleri anlamına geliyor.

Ancak sabit faizli ipotek kullanan birçok ev sahibi, önümüzdeki birkaç yıl içinde anlaşmaları sona erdiğinde çok daha yüksek ipotek oranlarıyla karşılaşma ihtimaliyle karşı karşıya.

‘İnsanların harcamaları kısıtlanıyor’

Raphael Sheridan / BBC

Faiz oranlarındaki düşüşün, son dönemde zayıflayan tüketici güvenini artıracağı yönünde umutlar var.

Cardiff Market’teki Tukka Tuk sokak yemeği dükkanının ortaklarından Rupali Wagh, faiz oranlarındaki indirimin müşteriler için daha fazla harcanabilir gelir sağlayacağı için işletmeler açısından iyi olacağını söyledi.

Son dönemde havaların ısınması nedeniyle işler hareketlense de bazı müşteriler hâlâ daha az sipariş veriyor ve menüden daha az şey deniyor.

“Harcamalarında çok kısıtlama var. İpotekler ve masraflar hakkında masada hiç bu kadar çok konuşma yapmamıştım,” dedi.

‘Bir kerelik mi?’

Bailey, faiz oranlarını düşürme kararına ilişkin olarak şunları söyledi: “Enflasyonist baskılar yeterince hafifledi ve bugün faiz oranlarını düşürebildik.”

Ancak borçlanma maliyetlerinde hızlı bir düşüş olacağı beklentilerine karşı dikkatli olunması gerektiğini de vurguladı.

Daha sonra gazeteciler, Bailey’e faiz indiriminin “tek seferlik” olup olmadığını, yani bundan sonra başka indirim olup olmayacağını sordular.

Faiz oranlarının seyri konusunda bir görüşü olmadığını, Bankanın toplantıdan toplantıya karar vereceğini söyledi.

Bankanın dokuz üyeli komitesinin kararı oldukça dengeliydi; Guvernör Andrew Bailey de dahil olmak üzere beş üye çeyrek puanlık bir indirime oy verdi.

Bankanın başekonomisti Huw Pill, faiz oranlarının sabit tutulması yönünde oy kullanan azınlıktaki dört kişiden biriydi.

Tommy Lumby / BBC

Faiz indirimi bazı ev sahipleri için moral kaynağı olacak ancak İngiltere Merkez Bankası, bazıları için hala bir ipotek şokunun yaşanacağının sinyalini verdi.

Sabit faizli ipotek kullanan kişilerin yaklaşık üçte biri, faiz oranlarının çok daha düşük olduğu bir dönemde anlaşma sağladıktan sonra bile hala %3’ten daha az ödeme yapıyor.

Banka, bu konut kredilerinin çoğunun 2026 yılı sonundan önce sona ereceğini, “bu da o dönemde efektif faiz oranlarının biraz daha artacağı anlamına geliyor” dedi.

Mal ve hizmetlerdeki fiyat artış hızını ölçen enflasyon oranı, Mayıs ayında Merkez Bankası’nın yüzde 2 olan hedefine ulaştı ve bu seviyede kaldı.

Ancak gıda ve yakıt fiyatları gibi değişken unsurların çıkarıldığı çekirdek enflasyon nispeten yüksek kalmaya devam ediyor. Ve Banka, enerji faturalarının daha soğuk aylarda daha da yükselmesiyle enflasyonun bu yılın ikinci yarısında artacağını öngörüyor.

Banka, enflasyonu daha da kötüleştirebilen ücret artışlarının yavaşladığını ancak komite üyelerinin bunu izlemeye devam ettiğini kaydetti.

Ancak Banka, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in kamu sektöründe maaşlara zam yapacağını vadetmesinin enflasyon üzerinde önemli bir etki yaratmasını beklemiyor.

Maliye Bakanı Rachel Reeves, Pazartesi günü NHS çalışanları ve öğretmenler de dahil olmak üzere kamu sektörü çalışanları için %5 ila %6 arasında ücret artışı tekliflerini doğruladı.

Reeves, Bankanın faiz oranlarını düşürme kararının “memnuniyet verici” olduğunu söyledi ancak eski Başbakan Liz Truss’ın mini bütçesi nedeniyle “milyonlarca ailenin” hala daha yüksek ipotek oranlarıyla karşı karşıya olduğunu sözlerine ekledi.

Hükümetin “yıllarca süren düşük büyümenin” ardından ekonomiyi düzeltmek için “zor kararlar aldığını” da sözlerine ekledi.

Ancak Muhafazakar Parti’nin eski başbakanı Rishi Sunak, X’te yaptığı açıklamada İşçi Partisi’nin “enflasyonu aşan kamu sektörü ücret artışlarının” daha fazla faiz indirimi riskini beraberinde getireceğini söyledi.

İngiltere’nin büyüme tahmini yükseltildi

Pazartesi günü, Bayan Reeves Muhafazakar hükümetin kamu maliyesinde 22 milyar sterlinlik bir “kara delik” bıraktığını ve bunu örtbas etmeye çalıştığını iddia etti.

Muhafazakarlar ise İşçi Partisi’nin 30 Ekim’deki bütçede vergi artışları için zemin hazırladığını öne sürerek bu iddiayı reddetti.

Banka, Pazartesi günü Reeves’in Avam Kamarası’ndaki açıklamasını yapmasından önce Hazine Bakanlığı tarafından rakamlar hakkında bilgilendirildiğini doğruladı.

Pazartesi günü yaptığı ve bir dizi kamu harcama projesini iptal eden Reeves açıklamasının herhangi bir etkisinin Para Politikası Raporu’na dahil edilmesi için artık çok geç olduğu belirtildi.

Bankanın enflasyon raporu olarak da bilinen bu rapor, İngiltere ekonomisine ilişkin büyüme tahminlerini ortaya koyuyor ve yılda dört kez yayınlanıyor.

Banka, bu yıl Birleşik Krallık’ın ekonomik büyümesine ilişkin görünümünü yükseltti. Şimdi, çıktı veya gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) Mayıs ayındaki %0,5’lik tahmininden %1,25 artmasını bekliyor.

Ancak, işletmelerin ivmenin zayıfladığını bildirmesiyle birlikte, ekonomik faaliyetin gelecek yıl önceki tahminler doğrultusunda yavaşlamasının muhtemel olduğu belirtildi.