WASHINGTON —

ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, başkanlık adaylığı için henüz Demokrat Parti’nin desteğini alamasa da, Pazar günü yarıştan çekilmesinin ardından ABD Başkanı Joe Biden ve bazı üst düzey Demokratların desteğini aldı.

Analistler, parti tarafından seçilmesi ve başkan seçilmesi halinde Harris’in muhtemelen Biden yönetiminin dış politikasını sürdüreceği, buna en gergin ve önemli ilişkilerden biri olan Çin ile olan ilişkilerin yönetimi de dahil olacağı konusunda hemfikir.

Harris, ilk başkan yardımcısı olduğunda, eski bir ABD senatörü ve Kaliforniya başsavcısıydı ve birçok analist tarafından dış politikada biraz acemi olarak görülüyordu. Beyaz Saray web sitesine göre, başkan yardımcısı olarak geçirdiği son 3 ½ yılda 19’dan fazla ülkeyi ziyaret etti ve 150’den fazla yabancı liderle görüştü.

VOA, Harris’in başkan yardımcısı ve daha önce ABD senatörü olduğu dönemde Çin politikalarına ilişkin yaptığı açıklamalardan bazılarını derledi.

ABD-Çin ekonomik ilişkileri

Harris, Eylül 2023’te Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlenen ASEAN zirvesine katılmak üzere seyahat etti. Toplantıdan sonra CBS’nin “Face the Nation” programında ABD-Çin ilişkileri ve Hint-Pasifik politikası hakkında konuştu.

“Biz, Amerika Birleşik Devletleri olarak, politikamızda, ayrışmayla ilgili değiliz, riskten kaçınmayla ilgiliyiz. Anlamakla ilgiliyiz,” dedi.

Harris, “Bu, çekilmekle ilgili değil, Amerikan çıkarlarını koruduğumuzdan ve başkalarının kurallarını takip etmek yerine, yol kuralları konusunda lider olduğumuzdan emin olmakla ilgili” dedi.

Çin’in ekonomik gerilemesi

“Çin’in ekonomik sorunlar yaşadığı bir sır değil” dedi “Face the Nation” röportajında.

“Ve Amerikan iş liderleriyle yaptığım görüşmelerde göreceğiniz şey, sermaye yatırımları açısından geleceğe baktıkları ve hangi ülkelerin hukukun üstünlüğüne ve uluslararası kurallara ve normlara uyma uygulamalarına giriştiğini hesaba kattıkları ve böylece uzun vadeli yatırımlar yapabilecekleri bir istikrarın garanti altına alınabileceğidir.”

Harris, “İstikrar arıyorsanız, uluslararası kurallara ve normlara uyulan ve saygı duyulan bir yere yatırım yapmak istiyorsanız Çin’in en iyi seçenek olmayabileceği giderek daha fazla anlaşılıyor” diye ekledi.

Uluslararası yardım

Mart 2023’te Afrika’ya yaptığı ziyarette, Zambiya Devlet Başkanı Hakainde Hichilema ile yaptığı basın toplantısında Harris, “tüm ikili resmi alacaklıların Zambiya için anlamlı bir borç azaltımı sağlamaları” çağrısını yineledi – Zambiya’nın en büyük yabancı alacaklısı olan Çin’e dolaylı bir gönderme. Ancak, “buradaki varlığımızın Çin ile ilgili olmadığını” vurguladı.

ABD-Çin ilişkileri

Harris, Çin lideri Şi Cinping ile ilk görüşmesini 2022’de Bangkok’ta düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinde yapmış, burada Şi ile kısa bir görüşme yapmış ve “ülkelerimiz arasındaki rekabeti sorumlu bir şekilde yönetmek için açık iletişim kanallarının” önemini vurgulamıştı.

Tayvan

Harris, Eylül 2022’de Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol ile yaptığı görüşmede ABD’nin Tayvan’ı desteklemeye devam edeceğini ve statükoyu değiştirmeyi amaçlayan tek taraflı eylemlere karşı çıkacağını yeniden teyit etti.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Harris’in Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarı koruma çabalarının özgür ve açık bir Hint-Pasifik bölgesinin temel unsuru olduğunu vurguladığı belirtildi.

Aynı ay Japonya’ya yaptığı ziyarette, Yokosuka Deniz Üssü’ndeki USS Howard muhribinde şunları söyledi: “Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi’nde rahatsız edici davranışlara ve son olarak da Tayvan Boğazı’nda provokasyonlara tanık olduk.”

Çin, Tayvan’ı bir gün anakarayla, gerekirse güç kullanarak, yeniden birleşmesi gereken ayrılıkçı bir eyalet olarak görüyor ve kendi kendini yöneten ada üzerindeki iddiasını ileri sürmek için sık sık yakınlarına askeri hava ve su araçları gönderiyor.

Güney Çin Denizi

Harris, Japonya ziyareti sırasında Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki saldırganlığına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

“Çin, uluslararası kurallara dayalı düzenin temel unsurlarını baltalıyor. Çin, denizlerin özgürlüğüne meydan okuyor. Çin, komşularını zorlamak ve sindirmek için askeri ve ekonomik gücünü kullanıyor,” dedi.

Harris, “Uluslararası hukukun izin verdiği her yerde ve her zaman, yılmadan ve korkmadan uçmaya, yelken açmaya ve faaliyet göstermeye devam edeceğiz” diye ekledi.

Pekin, Güney Çin Denizi’nin çoğunu kendi malı olarak iddia ediyor ve bu da onu Brunei, Endonezya, Malezya, Filipinler, Tayvan ve Vietnam ile çatışmaya sokuyor. Çin gemileri bu yıl birkaç kez su topları kullandı ve rakiplerinin gemilerini tartışmalı bölgelerde engelledi.

DOSYA – Çin Sahil Güvenlik gemileri, 4 Mayıs 2024’te Güney Çin Denizi’ndeki İkinci Thomas Sığlığı’nda bir ikmal görevine giden Filipinli bir ikmal gemisi olan Unaizah’a su topları ateşliyor.

Geçtiğimiz yıl “Face the Nation” programında Harris, “Güney Çin Denizi’nde Filipinler’in çıkarlarına karşı kışkırtılmamış eylemler açısından yaşananlar önemli ve biz Filipinler’in yanında olduğumuzu çok net bir şekilde belirttik.” demişti.

Pekin ve Manila, Pazar günü çatışmaları durdurmayı amaçlayan bir anlaşma duyurdu.

Çin’in insan hakları, Hong Kong

Harris, Kaliforniya Senatörü olarak görev yaptığı dönemde, analistlerin Pekin tarafından özerkliğinin kademeli olarak elinden alındığını söylediği Hong Kong’da insan haklarının korunması için aktif olarak yasa çıkarılması için çaba sarf etti.

2019’da, Hong Kong’da insan haklarını teşvik etmeyi ve “Hong Kong’un temel özgürlüklerini ve özerkliğini baltalayan” yetkililere yaptırım uygulamayı amaçlayan Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio tarafından sunulan Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasası’na ortak sponsor oldu. Yasa tasarısı daha sonra dönemin Başkanı Donald Trump tarafından yasalaştırıldı.

Sincan

Harris ayrıca 2020 yılında yasalaşan 2019 Uygur İnsan Hakları Politikası Yasası’nın ortak sponsorluğunu üstlendi ve geçişini kolaylaştırdı. Yasa tasarısı, ABD’ye, çoğunluğu Müslüman bir azınlık olan etnik Uygurların yaşadığı Çin’in en batıdaki eyaleti olan Sincan’da “insan hakları ihlallerinden sorumlu yabancı bireylere ve kuruluşlara” yaptırım uygulama yetkisi veriyor.

Çin, Sincan’da herhangi bir hak ihlalinin yaşandığı iddialarını reddediyor.

Adrianna Zhang bu habere katkıda bulundu.