Stonehenge, Britanya’daki en önemli tarih öncesi anıtlardan biridir. Bugün görülebilen Stonehenge, yaklaşık 3.500 yıl önce tamamlanan son aşamadır.

Anıtın internet sitesine göre Stonehenge dört aşamada inşa edilmiştir:

Birinci aşama: Stonehenge’in ilk versiyonu, büyük olasılıkla MÖ 3100 civarında inşa edilmiş bir hendek, set ve Aubrey deliklerinden oluşan büyük bir toprak çalışması veya Henge’di.

Aubrey çukurları, tebeşir üzerinde yaklaşık bir metre (3,3 fit) genişliğinde ve derinliğinde, dik kenarları ve düz tabanı olan yuvarlak çukurlardır.

Stonehenge (resimde) Britanya’nın en önemli tarih öncesi anıtlarından biridir

Çapı yaklaşık 86,6 metre (284 fit) olan bir daire oluştururlar.

Kazılarda, tebeşir dolgusunun bir kısmında yakılmış insan kemikleri ortaya çıkarıldı; ancak deliklerin mezar olarak kullanılmak üzere değil, dini bir törenin parçası olarak açıldığı tahmin ediliyor.

Bu ilk aşamadan sonra Stonehenge terk edildi ve 1000 yıldan fazla bir süre dokunulmadan bırakıldı.

İkinci aşama: Stonehenge’in ikinci ve en dramatik aşaması, MÖ 2150 civarında, güneybatı Galler’deki Preseli dağlarından yaklaşık 82 mavi taşın buraya taşınmasıyla başladı. Her biri dört ton ağırlığında olan taşların, silindirler ve kızaklarla Milford Haven’daki sulara sürüklendiği ve burada sallara yüklendiği düşünülüyor.

Galler’in güney kıyıları boyunca su yoluyla ve Avon ve Frome nehirleri boyunca taşındılar ve ardından Warminster ve Wiltshire yakınlarında tekrar karadan sürüklendiler.

Yolculuğun son etabı esas olarak su yoluyla, Wylye Nehri boyunca Salisbury’ye, ardından Salisbury Avon boyunca batı Amesbury’ye kadar uzanıyordu.

Yolculuk yaklaşık 385 kilometre sürdü ve alana varıldığında taşlar tamamlanmamış bir çift daire oluşturacak şekilde merkeze yerleştirildi.

Aynı dönemde, orijinal giriş genişletildi ve bir çift Topuk Taşı dikildi. Stonehenge’i Avon Nehri’ne bağlayan Cadde’nin daha yakın kısmı, yaz ortası gün doğumuna göre inşa edildi.

Üçüncü aşama: Stonehenge’in MÖ 2000 yıllarında gerçekleşen üçüncü aşamasında, mavi taşlardan daha büyük olan sarsen taşları (bir tür kumtaşı) ortaya çıktı.

Bunların büyük ihtimalle Marlborough Downs’tan (Stonehenge’in 40 kilometre veya 25 mil kuzeyinde) getirildiği düşünülüyor.

Stonehenge’e taşınan sarsen taşlarının en büyüğünün ağırlığı 50 ton olduğundan, su yoluyla taşınması mümkün olmadığından kızaklar ve ipler kullanılarak taşınmış olabileceği düşünülüyor.

Yapılan hesaplamalar, bir taşı çekmek için deri halatlar kullanan 500 kişinin, kızak önüne silindirleri yerleştirmek için de 100 kişinin daha gerektiğini gösteriyordu.

Bu taşlar dış çember şeklinde düzenlenmiş ve yatay destekler olan lentoların sürekli olarak dizilimi ile oluşturulmuştur.

Çemberin içinde, iki dik taş ve üstte lento olarak kullanılan üçüncü taştan oluşan beş adet triliton, bugün bile görülebilen at nalı biçiminde yerleştirilmiştir.

Son aşama: Dördüncü ve son aşama, MÖ 1500 yıllarından hemen sonra, daha küçük mavi taşların bugün görülebilen at nalı ve daire şeklinde yeniden düzenlenmesiyle gerçekleşti.

Mavi taş çemberindeki orijinal taş sayısı muhtemelen 60 civarındaydı, ancak bunlar o zamandan beri kaldırıldı veya kırıldı. Bazıları yer seviyesinin altında kütük olarak kaldı.

Kaynak: Stonehenge.co.uk