Washington —

Pekin, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın bu haftaki ziyaretine ilişkin haberlerinde uzlaşmacı bir ton benimsedi, işbirliği ve açık iletişim kanallarının önemini vurguladı ve Washington’ın Çin politikalarında “yanlış” olmaya devam ettiğini iddia etti.

Sullivan’ın üç günlük yoğun Pekin ziyareti, ülkenin en üst düzey lideri Şi Cinping de dahil olmak üzere Çinli yetkililerle görüşmesinin ardından perşembe günü sona erdi.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Sullivan’ın Çin’in en üst düzey diplomatı Wang Yi ile yaptığı görüşmeye ilişkin açıklamasında, görüşmeyi “samimi, önemli ve yapıcı” olarak niteledi. Aynı ifade, Beyaz Saray’ın görüşmeye ilişkin açıklamasında da yer aldı.

Sullivan, sekiz yıl aradan sonra Çin’i ziyaret eden ilk Beyaz Saray ulusal güvenlik danışmanıydı. Bu dönemde ülkeler arasındaki temaslar, askeri ilişkiler, siber güvenlik, casusluk ve Ukrayna’daki savaş gibi konularda giderek daha da tartışmalı hale geldi.

Sullivan’ın Wang ile Mayıs 2023’ten bu yana beşinci yüz yüze görüşmesiydi. İkili daha önce Bangkok, Viyana, Washington ve Malta’da görüşmelerde bulunmuştu. Ancak Çarşamba günkü görüşme, Pekin’in bu görüşmeler serisinde ilk kez ABD tarafının görüşlerinden bazılarını açıklamasına dahil ettiği görüşme oldu.

Sullivan’ın Çin bildirisinde “ABD ve Çin bu gezegende uzun süre barış içinde bir arada yaşayacaklar” dediği aktarıldı. “ABD politikalarının amacı, ABD-Çin ilişkilerinin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesine olanak tanıyan bir yol bulmaktır.”

Pekin’in açıklamasına göre Sullivan, iki ülke arasındaki bağları işbirliği ve rekabetin bir karışımı olarak tanımladı. Bu tanımlama, Biden yönetiminin Çin stratejisinin temel ilkesiydi.

Bazı uzmanlar, Çin’in ABD’nin görüşlerine yer vermesinin, Pekin’in Washington ile çalışmaya daha açık olduğunun bir işareti olduğunu söylüyor.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan (soldan ikinci), 29 Ağustos 2024’te Pekin’de, fotoğrafta yer almayan Merkez Askeri Komisyon Başkan Yardımcısı Zhang Youxia ile yaptığı görüşmede Çin’deki ABD Büyükelçisi Nicholas Burns’ün yanında oturuyor ve konuşuyor.

Chicago Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Dali Yang, VOA Mandarin Servisi’ne yaptığı açıklamada, Çin’in Biden yönetiminin ABD-Çin ilişkilerine ilişkin nitelendirmesini reddettiğini söyledi.

“Ancak Çin tarafının artık ABD tarafının görüşünü nispeten daha fazla kabul ettiği anlaşılıyor,” dedi Yang. “Ya da en azından Pekin, Çin’in başa çıkması gereken ABD pozisyonunun bu olduğunu kabul etti.”

Wang’dan sonra Sullivan, Xi ve kıdemli askeri yetkili Zhang Youxia ile ayrı ayrı görüştü. Bu görüşmelerde Tayvan, Güney Çin Denizi, ticaret politikaları, ABD’nin Çinli işletmelere ve kuruluşlara uyguladığı yaptırımlar, Gazze’deki çatışmalar ve Ukrayna’daki savaş gibi konulara odaklanıldı.

Görüşmeler samimi görünüyordu. Çin devlet medyasının yayınladığı fotoğraf ve görüntülerde Sullivan’ın gülümseyen Xi ve gülümseyen Zhang ile el sıkıştığı görülüyor.

ABD, Pekin’in söyleminde ‘yanlış’

Ancak gülümseyen yüzler ve iş birliği sözleri bir yana, Pekin, ABD’nin politikalarını ayarlaması ve konulardaki pozisyonlarına yaklaşması gereken taraf olarak göstermeye devam ediyor.

Şi, Sullivan’a ABD’nin “Çin ile aynı doğrultuda çalışması, Çin’e ve onun gelişimine olumlu ve rasyonel bir şekilde bakması, birbirlerinin gelişimini bir meydan okumadan ziyade bir fırsat olarak görmesi ve iki büyük ülkenin anlaşması için doğru bir yol bulmak amacıyla Çin ile birlikte çalışması” gerektiğini söyledi.

Zhang, ABD’yi “Çin’e ilişkin stratejik algılarını düzeltmeye” ve Tayvan’a silah satışını durdurarak Çin’in “temel çıkarlarına” saygı göstermeye ve “Tayvan hakkında yanlış söylemler yaymayı bırakmaya” çağırdı.

Sullivan’ın Pekin’e gelmesinden önce Çin’in resmi yayın kuruluşu Global Times, Washington’ın Çin’e ilişkin “yanlış” anlayışını eleştiren bir yorum yayınladı.

Makalede, “ABD’nin Çin’e ilişkin algısını ve Çin’e yönelik stratejik konumunu kökten değiştirmesi gerekiyor” denildi.

Global Times gazetesi Sullivan’a, “Pekin’in sözlerini gerçekten dinleyip anlamak ve Çin ile ABD arasında doğru anlayışın kurulmasına uygun bir katkıda bulunmak, onun Çin ziyaretinin başarısını değerlendirmenin standartlarından biri olmalı” dedi.

Çinli siyasi yorumcular daha da ileri giderek Pekin’in sert tutumunu sürdürmesi gerektiğini söyledi.

Sosyal medyada büyük bir takipçi kitlesine sahip olan Şanghay Fudan Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Shen Yi, yaptığı yorumda, ABD’nin içinde bulunduğu iç ekonomik zorluklar nedeniyle Çin’e yönelik herhangi bir talepte bulunabilecek durumda olmadığını belirtti.

“Çin, Çin’den yardıma ihtiyacı olanın ABD olduğundan yeterince emin olmalı,” diye yazdı. “Bu yeni anlayış çerçevesinde, Çin’in ABD ile uzlaşmaya ihtiyacı olmadığına inanmak için nedenlerimiz var”

Son on yıldır Pekin tarafından sıklıkla öne sürülen ve çevrimiçi yorumcular tarafından benimsenen bu tür sert anlatılar sosyal medyada popülerliğini sürdürüyor. Ancak Chicago Üniversitesi’nden Yang, VOA Mandarin Servisi’ne Pekin’in bu tür söylemlerden uzaklaşıyor gibi göründüğünü söyledi.

“Çin çeşitli zorluklarla karşı karşıyayken ve Çin liderleri Çin-ABD ilişkilerini sürdürmek ve yönetmek zorundayken, sadece daha sert görüşmeler yapmanın ötesinde düşünmeli” ve etkili olmak için bu tür yaklaşımlara güvenmeliler.

“Aslında iki tarafın pek çok ortak çıkarı var” dedi.