CENEVRE —

BM kuruluşları, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve mpox virüsüyle enfekte olan diğer Afrika ülkelerindeki mültecilerin ve yerinden edilmiş toplulukların, zorla yaşadıkları koşullar nedeniyle hastalık ve ölüm riski altında oldukları konusunda uyarıyor.

Dünya Sağlık Örgütü, hastalığın en çok etkilediği bölgelerden biri olan DR Kongo’nun Güney Kivu Eyaletindeki mülteci nüfusu arasında en az 42 şüpheli mpox vakasının tespit edildiğini söylüyor. Yeni klad 1b suşunun doğrulanmış ve şüpheli vakaları ayrıca Kongo Cumhuriyeti ve Ruanda’daki mülteci nüfusları arasında da kaydedildi.

UNHCR Halk Sağlığı Şefi Dr. Allen Maina Salı günü yaptığı açıklamada, “KDC’deki 7,3 milyon iç yerinden edilmiş insanın çoğunluğunun yaşadığı çatışmalardan etkilenen eyaletlerde şüpheli vakalar bildiriliyor” dedi.

BM mülteci yetkilisi, “Bu bölgelerde virüs, onlarca yıldır süren çatışmalar, zorla yerinden edilmeler, korkunç insan hakları ihlalleri ve uluslararası yardım eksikliği nedeniyle harap olmuş bir nüfus için zaten imkansız olan durumu daha da kötüleştirmekle tehdit ediyor” dedi.

Ayrıca, ek ve acil uluslararası destek sağlanmazsa, yakın zamanda ilan edilen mpox salgınının Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve etkilenen diğer Afrika ülkeleri için “yıkıcı” olabileceği konusunda uyardı.

Yaklaşık iki hafta önce, DSÖ, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Afrika’daki 11 ülkede ölümcül hastalığın yaygınlaşmasının ardından mpox’u uluslararası düzeyde endişe verici bir halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmişti.

Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin Goma kentindeki Bulengo mülteci kampında yaşayan Sarah Bagheni, Dünya Sağlık Örgütü’nün Afrika’da mpox’un artan yayılımını küresel sağlık acil durumu ilan etmesinden bir gün sonra, 16 Ağustos 2024’te mpox’a yakalanmış olabileceğinden şüphelendiğini söyledi.

Maina, Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında, mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin mpox’a karşı özellikle savunmasız olduğunu, çünkü şiddetten kaçan insanların “kendilerini sağlıklı tutabilecek ve hayatlarını kurtarabilecek mpox önleme tedbirlerinin çoğunu uygulayamadıklarını” söyledi.

“Kalabalık okullarda, barınaklarda ve çadırlarda, ayrıca kiliselerde ve ayrıca çiftçilerin tarlalarında yaşayan yerinden edilmiş ailelerin, hastalığın belirtilerini gösterdiklerinde izole olmak için hiçbir alanları yok. UNHCR personeli, etkilenen bazı kişilerin önleyici tedbirleri titizlikle takip etmeye ve dışarıda uyuyarak topluluklarını korumaya çalıştığını tespit etti” dedi.

DSÖ bu yıl şimdiye kadar 18.910’dan fazla mpox vakası ve 615 ölüm bildirdi, çoğu DRC’de. DSÖ sözcüsü Dr. Margaret Harris, “Ancak bunların çoğu şüpheli vakalar çünkü henüz laboratuvarca doğrulanmadılar,” dedi ve ekledi “Hem klad 1a hem de klad 1b salgınları görüyoruz.”

Klad 1a öncelikli olarak cinsel temas yoluyla bulaşır ve zoonotik yayılma sonucu salgınlar da görülmüştür; virüsün yeni türü olan klad 1b ise yalnızca insanlar arasındaki temas yoluyla yayılmaktadır.

DSÖ, kuzey ve güney Kivu eyaletlerindeki salgınların çoğunun klad 1b’den kaynaklandığını söylüyor. BM sağlık ajansı, 23 Ağustos itibarıyla 5.400 şüpheli vaka kaydetti ve komşu ülkelerde de yeni suşun 220’den fazla vakasının bulunduğunu belirtti.

Harris, bilim insanlarının 1b kladının 1a kladından daha tehlikeli olup olmadığını bilmek için yeterli veriye sahip olmadığını söylüyor.

“Yeni suşun özelliklerini anlamak için çalışmalar sürüyor. Mevcut epidemiyolojik veriler, klad 1b varyantının henüz daha ciddi vakalara neden olduğunu göstermiyor.” Ancak hastalığın hızla yayıldığını ve mültecileri ve yerinden edilmiş kişileri özellikle riske attığını belirtti.

“İnsanların içinde yaşadıkları koşulların anlatımlarını duydunuz ve zaten çok stresli, aç, korkmuş ve yerlerinden edilmiş bir şekilde gelmişler” dedi.

Bu zorlu yaşam koşullarının bağışıklık sistemlerini zayıflattığını ve “bunun da mpox dahil olmak üzere yakaladıkları her şeye karşı daha hasta olma olasılıklarını artırdığını” söyledi.

Mpox, grip benzeri semptomlara ve irin dolu lezyonlara neden olan ölümcül bir enfeksiyondur. Harris, hastalığın ciltten cilde temas yoluyla kolayca yayılması nedeniyle çocukları özellikle savunmasız hale getiren yakın fiziksel temas yoluyla yayıldığını ve enfekte bir yetişkin akrabasıyla yakın fiziksel temasta bulunan çocukların “zayıflamış bağışıklık sistemi nedeniyle virüsle savaşamayacağını” söyledi.

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, küresel, bölgesel ve ulusal çabalarla mpox’un insandan insana bulaşmasını durdurmak için pazartesi günü altı aylık küresel stratejik hazırlık ve müdahale planını başlattı.

Tedros, yaptığı açıklamada, “Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve komşu ülkelerdeki mpox salgınları kontrol altına alınabilir ve durdurulabilir.” dedi.

Dünya Sağlık Örgütü Pazartesi günkü lansmanın ardından Salı günü, önümüzdeki altı ay boyunca gözetim, araştırma, tıbbi önlemlere eşit erişim ve toplumun güçlendirilmesini vurgulayan kritik faaliyetlerin uygulanması için 87,4 milyon dolarlık bir çağrıda bulundu.

DSÖ, bağışçıları, hastalığın daha fazla yayılmasını önlemek ve en fazla risk altında olanları korumak için mpox müdahalesine acilen fon sağlamaya çağırıyor.

UNHCR Halk Sağlığı Şefi Maina, kimin en fazla risk altında olduğunu ve ne yapılması gerektiğini konusunda hiçbir şüpheye sahip değil.

“Sağlık hizmetlerini, izolasyon merkezlerini, insani barınakları, kaçmak zorunda kalanlar için su ve sabuna erişimi genişletmek için uluslararası dayanışmaya acilen ihtiyaç duyuluyor,” dedi. “Çatışma bölgelerinde, hastalığın yayılmasını durdurmak için sürdürülebilir bir yanıt sağlamak için barışa da acilen ihtiyaç duyuluyor.”