Plastik geri dönüşümünüzü ayırmak can sıkıcı olabilir ancak bilim insanları, atık toplama eksikliğinin dünya çapında milyonlarca insan için ölümcül olabileceği konusunda uyarıyor.

Leeds Üniversitesi’nden bilim insanları, yapay zeka modellemesini kullanarak en fazla plastik kirliliğinden sorumlu 10 ülkeyi ortaya çıkardı.

Araştırmacılar, 2020 yılında toplamda 52 milyon ton toplanmayan plastik atığın çevreye karıştığını ve buna maruz kalanlar için ciddi bir sağlık riski oluşturduğunu hesapladı.

Hindistan, tek bir yılda 9,3 milyon ton atık üreterek plastik kirliliğinin en büyük üreticisi olarak zirveye yerleşti; onu Nijerya ve Endonezya takip etti.

Baş yazar Dr. Costas Velis şunları söylüyor: ‘Bu acil bir küresel insan sağlığı sorunudur – devam eden bir krizdir: Atıkları toplanmayan insanların, onları dökmekten veya yakmaktan başka seçeneği yoktur.’

Yeni bir rapora göre, en fazla plastik kirliliğinden sorumlu ilk on ülke açıklandı; listenin başında 9,3 milyon ton atıkla Hindistan yer alıyor

Araştırmacılar, her ülkenin ne kadar atık ürettiğini ve bunlara ne olduğunu tahmin etmek için yapay zekayı kullandı. Hindistan, büyük nüfusu nedeniyle dünyanın toplanmayan atıklarının beşte birinden fazlasını üretti. Resimde: Rubish, Hindistan’ın Yeni Delhi kentinde yakılıyor

En büyük 10 plastik kirleticisi

Hindistan: 9.275.777 ton/yılNijerya: 3.532.479 ton/yılEndonezya: 3.352.229 ton/yılÇin: 2.808.179 ton/yılPakistan: 2.567.461 ton/yılBangladeş: 1.748.215 ton/yılRusya: 1.702.453 ton/yılBrezilya: 1.444.824 ton/yılTayland: 995.718 ton/yılDemokratik Kongo Cumhuriyeti: 963.328 ton/yıl

Araştırmacılar, 127 ülkedeki 500 şehirden toplanan verilere dayanarak, yapay zekayı kullanarak yıllık ne kadar atık üretildiğini ve bu atıkların ne olduğunu tahmin edebildiler.

Araştırmacılar her yıl 400 milyon tondan fazla plastik üretildiğini, bunun 52 milyon tonunun ya yakıldığını ya da açık alana döküldüğünü öngörüyor.

Bağlam açısından, bu, Büyük Londra’nın tamamını bir metre kalınlığında bir atık tabakasıyla kaplamaya yetecek kadar çöp olurdu.

Daha önceki araştırmalarda plastik kirliliğine en çok katkıyı Çin’in yaptığı öngörülürken, bu araştırmada ilk sırada Hindistan’ın olduğu ortaya çıktı.

1,4 milyarlık nüfusu ve yetersiz çöp toplama kapasitesi nedeniyle ülke, 2020 yılında dünyadaki toplanmayan plastiklerin yaklaşık beşte birini üretti.

Hindistan’ın plastik atık sorunu o kadar büyük ki, ikinci ve üçüncü büyük kirleticiler olan Nijerya ve Endonezya’nın toplamından daha fazla plastik atık üretiyor.

Asya ve Afrika, dünyadaki plastik kirliliğinin büyük bir kısmından sorumludur. Endişe verici bir şekilde, bu bölgelerdeki atıkların büyük miktarları herhangi bir güvenlik önlemi alınmadan yakılmaktadır.

Nijerya, her yıl 3,5 milyon ton atığı çevreye bırakarak en fazla plastik atığı üreten ikinci ülke oldu. Resimde: Nijerya’nın Yenagoa kentinde yanan atık

İkinci büyük plastik kirleticisi Nijerya, 3,5 milyon ton atık üretirken, üçüncü sırada 3,4 milyon tonla Endonezya yer aldı.

Bir zamanlar dünyanın en büyük plastik kirleticisi olan Çin’in, iyileştirilmiş toplama ve işleme hizmetleri sayesinde 2,8 milyon tonla dördüncü sıraya düştüğünü ortaya koyan bir araştırma yayımlandı.

Araştırmada ayrıca Avrupa ve Amerika’da plastik ürünlere olan talebin yüksek olduğu ancak bu ülkelerin daha iyi işleme hizmetleri nedeniyle daha az atık üretme eğiliminde olduğu ortaya çıktı.

İngiltere, yılda yalnızca 4.000 ton plastik atık üreterek plastik atık üretiminde 135. sırada yer aldı ve bu atıkların büyük kısmı çöplerden kaynaklanıyor.

ABD ise yılda 47 bin 649 tonla 90. sırada yer aldı. Bu miktar, İngiltere’de üretilen miktarın 10 katından fazla.

Endonezya, üçüncü en yüksek plastik kirliliği seviyesini üretti. Büyük bir nüfus ve zayıf çöp toplama hizmetleri nedeniyle, ülke 2020’de 3,4 milyon ton üretti. Resimde: Padang Şehri’nde plastik su şişeleri toplayan bir kişi

Araştırmacılar, her yıl 52 milyon ton plastik atığın toplanmadan bırakıldığını ve çevreye karışmasına izin verildiğini buldu. Bunların bir kısmı atıldı veya yakıldı, bir kısmı ise çöp atma veya geri dönüşümü yanlış ayırma gibi kaynaklardan geliyor

En büyük endişe alanlarından bazıları, bir milyon tonla onuncu büyük üretici olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi Sahra Altı Afrika’da yer alıyordu.

Bu bölgedeki ülkeler genel olarak daha az plastik üretse de, modelleme kişi başına aşırı yüksek miktarda plastik ürettiklerini ortaya koydu.

Sahra Altı Afrika ülkeleri 2020 yılında kişi başına ortalama 12 kg plastik kirliliği üretti, bu da yılda 400 plastik şişeye eşdeğer.

Karşılaştırma yapmak gerekirse, İngiltere’de kişi başına yılda yalnızca üç plastik şişe kadar plastik kirliliği üretiliyor.

Bu durumu özellikle endişe verici hale getiren şey ise toplanmayan büyük miktardaki plastik atığın sonunda yakılmasıdır.

Bir zamanlar dünyanın en büyük plastik atık üreticisi olan Çin, artık dördüncü büyük kirletici konumunda ve yönetim sistemlerini geliştirerek her yıl 2,8 milyon ton atık üretiyor. Resimde: Çin’in Xi’an kentindeki bir çöp sahasında atık ayıklayan işçiler

2020 yılında, toplanmayan atıkların yarısından fazlası, herhangi bir çevre denetimi yapılmadan yakıldı ve bu miktar 30 milyon ton plastik anlamına geliyor.

Dr. Velis, “Plastikleri ateşe vermek onları ‘yok ediyormuş’ gibi görünebilir, ancak aslında plastik atıkların açıkta yakılması nörogelişimsel, üreme ve doğumsal kusurlar da dahil olmak üzere insan sağlığına önemli zararlar verebilir; ve çok daha geniş bir çevre kirliliği dağılımına yol açabilir.” diyor.

Bu sağlık etkileri, dünyanın en yoksul ülkelerinde yaşayan ve alternatif atık bertaraf sistemlerine erişimi olmayan kişiler tarafından en çok hissediliyor.

Araştırmacıların modellemesi, dünya nüfusunun yüzde 15’inin atık toplama sistemlerine erişim olmadan yaşadığını ortaya koydu.

Daha endişe verici konulardan biri de her yıl 30 milyon ton plastiğin yakılmasıdır, bu da buna maruz kalanlar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen kirliliğe neden olur

Bu eşitsizlikler, bazı zengin ülkelerin atıklarının yurtdışına ihraç edilerek bertaraf edilmesiyle daha da derinleşiyor.

İngiltere’de geri dönüştürülmesi amaçlanmayan atıkların ihraç edilmesi yasa dışıdır ancak yapılan araştırmalarda İngiliz atıklarının Türkiye’deki yol kenarlarına ve Endonezya’daki çöplüklere döküldüğü tespit edilmiştir.

Yine Leeds Üniversitesi’nden Dr. Josh Cottom ise şunları söylüyor: ‘Plastik kirliliğinden kaynaklanan sağlık riskleri, bu konuda hiçbir şey yapamayacak kadar güçsüz olan dünyanın en yoksul toplumlarını etkiliyor.’

‘Temel katı atık yönetimini iyileştirerek hem plastik kirliliğini büyük ölçüde azaltabilir hem de milyarlarca insanın hayatını iyileştirebiliriz.’

Hangi ülkeler en çok plastik atık üretiyor?

Hindistan: 9.275.777Nijerya: 3.532.479Endonezya: 3.352.229Çin: 2.808.179Pakistan: 2.567.461Bangladeş: 1.748.215Rusya: 1.702.453Brezilya: 1.444.824Tayland: 995.718Demokratik Kongo Cumhuriyeti: 963.328Filipinler: 819.843Mısır: 807.596Irak: 799.891Tanzanya: 778.932Meksika: 767.447Vietnam: 754.959Myanmar: 725.433Etiyopya: 651.876Uganda: 617.565Güney Afrika: 609.757Kenya: 602.475İran: 560.725Angola: 550.441Sudan: 529.961Türkiye: 486.398Afganistan: 457.234Kamerun: 432.957Ukrayna: 417.655Kamboçya: 413.564Özbekistan: 395.211Fildişi Sahili: 394.834Gana: 385.727Fas: 385.558Cezayir: 379.622Arjantin: 350.880Kuzey Kore: 344.633Suriye: 328.329Yemen: 327.239Mozambik: 323.380Sri Lanka: 273.779Peru: 270.769Guatemala: 263.614Venezuela: 249.864Nepal: 238.989Kazakistan: 238.988Haiti: 229.493Somali: 225.305Güney Sudan: 215.243Zambiya: 215.139Senegal: 214.610Çad: 211.833Mali: 205.639Ruanda: 201.068Malezya: 197.552Madagaskar: 190.784Burkina Faso: 185.331Malavi: 171.474Benin: 168.522Zimbabve: 162.871Tacikistan: 156.028Paraguay: 154.547Kolombiya: 153.451Burundi: 145.231Romanya: 141.944Tunus: 129.723Papua Yeni Gine: 129.684Laos: 127.090Honduras: 126.403Sırbistan: 126.143Ürdün: 124.391Nijer: 122.201Kırgızistan: 118.570Togo: 99.108Nikaragua: 99.108Azerbaycan: 90.491El Salvador: 89.809Ekvador: 88.460Gine: 85.918Moritanya: 83.749Kongo Cumhuriyeti: 79.951Bolivya: 79.523Dominik Cumhuriyeti: 79.382Türkmenistan: 70.966Liberya: 60.755Sierra Leone: 59.936Belarus: 55.703Orta Afrika Cumhuriyeti: 50.706Bulgaristan: 50.612Küba: 48.447Amerika Birleşik Devletleri: 47.649Lesotho: 44.823Eritre: 43.719Lübnan: 43.520Panama: 41.213Libya: 40.313Namibya: 36.896Bosna-Hersek: 33.423Ekvator Ginesi: 33.101 Moğolistan: 32.469 Botsvana: 32.272 Gambiya: 29.142 Filistin: 28.427 Gürcistan: 27.950 Kosta Rika: 24.190 Jamaika: 23.653 Arnavutluk: 22.259 Gine-Bissau: 22.175 Kosova: 20.974 Svaziland: 20.084 Cibuti: 19.978 Doğu Timor: 18.139 Moldova: 17.712 Makedonya: 16.312 Ermenistan: 15.872 Komorlar: 11.306 Şili: 11.283 Solomon Adaları: 8.956 Fransa: 8.832 Gabon: 7.838Almanya: 7.725İtalya: 7.684Polonya: 7.079Maldivler: 7.015Belize: 6.972Trinidad ve Tobago: 6.962Guyana: 6.907İspanya: 6.241Vanuatu: 6.209Japonya: 6.185Fij:i 6.182Karadağ: 5.762Bhutan: 5.694Cape Verde: 5.693Batı Sahra: 4.736Birleşik Krallık: 4.622Surinam: 4.199São Tomé ve Príncipe: 3.681Suudi Arabistan: 3.444Mayotte: 3.079Kanada: 3.024Umman: 3.019Güney Kore: 2.857Macaristan: 2.707Samoa: 2.613Mauritius: 2.544Avustralya: 2.198Yunanistan: 1.909Porto Riko: 1.909Çek Cumhuriyeti: 1.549Tayvan: 1.398Litvanya: 1.393Mikronezya: 1.361Kiribati: 1.354Avusturya: 1.239Saint Lucia: 1.185Portekiz: 1.181Belçika: 1.167Hollanda: 1.156Tonga: 1.123Slovakya: 1.087Uruguay: 961Letonya: 956İsveç: 918Birleşik Arap Emirlikleri: 918Fransız Guyanası: 916Hırvatistan: 901Dominika: 798İsviçre: 731Grenada: 694Finlandiya: 663İrlanda: 659Saint Vincent ve Grenadinler: 607Danimarka:k 606İsrail: 605Norveç: 527Slovenya: 525Yeni Zelanda: 518Marshall Adaları: 465Reunion: 392Hong Kong: 341Kuveyt: 273Amerikan Samoası: 238Bahamalar: 237Guadeloupe: 236Estonya: 224Anguilla: 218Martinik: 197Palau: 195Singapur: 175Katar: 171Grönland: 142Barbados: 138Seyşeller: 121Wallis ve Futuna: 119Curaçao: 112Tuvalu: 112Kıbrıs: 106Yeni Kaledonya: 99Saint Helena: 89Kuzey Kıbrıs: 89ABD Virjin Adaları: 78Brunei: 77Antigua ve Barbuda: 71Lüksemburg: 69Aruba: 68Saint-Martin: 63Fransız Polinezyası: 55Bahreyn: 55Christmas Adası: 48Saint Kitts ve Nevis: 43Guam: 41Malta: 34Cayman Adaları: 32İzlanda: 31Niue: 30Kuzey Mariana Adaları: 27Makao: 25Britanya Virjin Adaları: 24Turks ve Caicos Adaları: 24Bonaire, Sint Eustatius ve Saba: 23Sint Maarten: 21Montserrat: 20Tokelau: 16Faroe Adaları: 14Andorra: 12Jersey: 10Man Adası: 9Bermuda: 8Guernsey: 8Cocos Adaları: 7Paracel Adaları: 7Åland: 6Nauru: 6Cook Adaları: 5Akrotiri ve Dhekelia: 5Saint-Barthélemy: 5Lihtenştayn: 5San Marino: 5Falkland Adaları: 3Monako: 2Saint Pierre ve Miquelon: 1Cebelitarık: 1Pitcairn Adaları: 1Svalbard ve Jan Mayen: 1Norfolk Adaları: 1Vatikan: 0

Tüm rakamlar yıllık ton cinsindendir