Avrupa Konseyi İnsan Hakları Örgütü, AI’ya ilişkin ilk yasal bağlayıcılığı olan uluslararası anlaşmanın, Avrupa Birliği üyeleri, ABD ve İngiltere de dahil olmak üzere anlaşmayı müzakere eden ülkeler tarafından Perşembe günü imzaya açılacağını duyurdu.

Yıllardır üzerinde çalışılan ve 57 ülke arasında yapılan görüşmelerin ardından mayıs ayında kabul edilen Yapay Zeka Sözleşmesi, sorumlu inovasyonu teşvik etmenin yanı sıra yapay zekanın oluşturabileceği riskleri de ele alıyor.

İngiltere Adalet Bakanı Shabana Mahmood yaptığı açıklamada, “Bu Sözleşme, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi en eski değerlerimizi aşındırmadan bu yeni teknolojilerin kullanılabilmesini sağlama yolunda önemli bir adımdır” dedi.

Yapay Zeka Sözleşmesi, esas olarak yapay zeka sistemlerinden etkilenen kişilerin insan haklarının korunmasına odaklanıyor ve geçen ay yürürlüğe giren AB Yapay Zeka Yasası’ndan ayrı bir konu.

AB’nin Yapay Zeka Yasası, AB iç pazarında yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi, konuşlandırılması ve kullanımı konusunda kapsamlı düzenlemeler içeriyor.

1949 yılında kurulan Avrupa Konseyi, insan haklarını koruma yetkisine sahip, AB’den ayrı bir uluslararası örgüttür; 27 AB üye ülkesi de dahil olmak üzere 47 ülke üyedir.

2019 yılında özel bir komite, bir Yapay Zeka çerçeve sözleşmesinin uygulanabilirliğini incelemeye başladı ve 2022 yılında metni hazırlayan ve müzakere eden Yapay Zeka Komitesi kuruldu.

İmzacılar, hükümlerin yürürlüğe girmesini sağlamak için yasal, idari veya diğer tedbirleri almayı veya sürdürmeyi seçebilirler.

Anlaşmanın hazırlanma sürecine diğer sivil toplum örgütleriyle birlikte katkıda bulunan ECNL’de (Avrupa Kâr Amacı Gütmeyen Hukuk Derneği) hukuk uzmanı olan Francesca Fanucci, Reuters’a yaptığı açıklamada, anlaşmanın geniş bir ilkeler kümesine “sulandırıldığını” söyledi.

“Bu sözleşmedeki ilke ve yükümlülüklerin formülasyonu o kadar geniş kapsamlı ve çekincelerle dolu ki, bunların hukuki kesinliği ve etkili uygulanabilirliği konusunda ciddi sorular ortaya çıkarıyor” dedi.

Fanucci, ulusal güvenlik amaçları için kullanılan AI sistemleri üzerindeki muafiyetleri ve özel şirketler ile kamu sektörünün sınırlı denetimini kusurlar olarak vurguladı. “Bu çifte standart hayal kırıklığı yaratıyor,” diye ekledi.

İngiltere hükümeti, yeni gereklilikleri uygun şekilde uygulayabilmek için düzenleyiciler, devredilmiş yönetimler ve yerel yönetimlerle birlikte çalışacağını söyledi.