WASHINGTON —

ABD Adalet Bakanlığı, Meksika’daki Sinaloa kartelinin uzun süredir lideri olan Ismael “El Mayo” Zambada ile bir diğer kötü şöhretli kartel liderinin oğlu Joaquín Guzmán López’in Perşembe günü Teksas’ta ABD yetkilileri tarafından tutuklandığını duyurdu.

Onlarca yıl boyunca Joaquín “El Chapo” Guzmán ile birlikte güçlü Sinaloa kartelinin liderliğini yapan Zambada, dünyanın en kötü şöhretli uyuşturucu kaçakçılarından biri ve kartelin kaçakçılık operasyonlarını düşük profilli bir şekilde yürütmesiyle tanınıyor.

Meksikalı bir federal yetkili The Associated Press’e Zambada ve Guzmán López’in özel bir uçakla Amerika Birleşik Devletleri’ne vardıklarını ve yetkililere teslim olduklarını söyledi. Yetkili, konuyu tartışma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.

ABD hükümeti, onlarca yıldır yetkililerden kaçan Zambada’nın yakalanmasına yardımcı olacak bilgi sağlayanlara 15 milyon dolara kadar ödül vereceğini açıklamıştı.

FBI Direktörü Christopher Wray, Zambada ve Guzmán López’in “ABD’ye on binlerce kilo uyuşturucunun sokulmasına ve bununla ilgili şiddete” nezaret ettiğini belirterek, artık “ABD’de adaletin karşısına çıkacaklarını” söyledi.

Başsavcı Merrick Garland yaptığı açıklamada, “Fentanil, ülkemizin karşı karşıya kaldığı en ölümcül uyuşturucu tehdididir ve Adalet Bakanlığı, toplumlarımızı zehirleyen her bir kartel lideri, üyesi ve ortağı hesap verene kadar rahat durmayacaktır.” dedi.

Meksika yetkilileri tutuklamalara ilişkin henüz bir açıklama yapmadı.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın paylaştığı bu görüntüde, Meksika’nın Sinaloa kartelinin tarihi lideri İsmail ‘El Mayo’ Zambada görülüyor.

ABD yetkilileri yıllardır Zambada’nın yakalanmasını istiyor ve kendisi birçok ABD davasında suçlanıyor. Şubat ayında New York Doğu Bölgesi’nde sentetik opioid üretme ve dağıtma komplosuyla suçlandı. Savcılar, onun “dünyanın en şiddetli ve güçlü uyuşturucu kaçakçılığı örgütlerinden biri” olan Sinaloa karteline liderlik etmeye devam ettiğini söyledi.

Meksika’nın en uzun süre hayatta kalan capolarından biri olan Zambada, kartelin stratejisti olarak kabul ediliyor ve 2019’da ABD’de ömür boyu hapse mahkûm edilen ve Guzmán López’in babası olan gösterişli ve tanınmış patronu “El Chapo” Guzmán’dan daha çok günlük operasyonlarla ilgileniyordu.

Zambada, kulüpten kulübe dolaşan gösterişli yaşam tarzları ve rakiplerinin kafasını kesme, uzuvlarını parçalama ve hatta derisini yüzme gibi vahşi taktikleriyle tanınan genç patronların olduğu bir çağda eski moda bir capo’dur. Zambada, kendisine meydan okuyanlarla savaşmış olsa da, insan ticaretinin ticari tarafına odaklanması ve dikkat çekecek korkunç kartel şiddetinden kaçınmasıyla bilinir.

Nisan 2010’da Meksika dergisi Proceso’ya verdiği bir röportajda, hapse girmekten sürekli korktuğunu ve yakalanmaktansa intiharı düşüneceğini itiraf etti.

“Hapse girmekten çok korkuyorum,” dedi Zambada. “Evet, kendimi öldüreceğimi düşünmek istiyorum.”

Başını öne eğmesiyle bilinen bir suç örgütü lideri için bu röportaj şaşırtıcıydı; ancak karşılaşmanın nerede ve ne zaman gerçekleşeceğine dair kesin talimatlar verdi ve makalede onun nerede olduğuna dair hiçbir ipucu verilmedi.

Zambada’nın, memleketi Sinaloa ve komşusu Durango’da yerel çiftçilere yaptığı cömert yardımlar ve memleketi El Alamo’da dağıttığı para ve bira sayesinde yerel halkın sadakatini kazandığı söyleniyor.

Zambada’nın erken yaşamı hakkında çok az şey bilinmekle birlikte, 1970’lerde infazcı olarak başladığına inanılıyor.

1990’ların başlarında Juarez kartelinin önemli oyuncularından biri haline gelmişti ve tonlarca kokain ve esrar taşıyordu.

Zambada, Kolombiyalı kaçakçıların güvenini kazanmaya başladı, bu bağlılıklar sürekli değişen ittifakların olduğu kartel dünyasında zirveye çıkmasına yardımcı oldu. Sonunda o kadar güçlü hale geldi ki Juarez kartelinden ayrıldı, ancak yine de çeteyle güçlü bağları korumayı başardı ve bir bölge savaşından kaçındı. Ayrıca, onu Sinaloa Karteli’nin zirvesine taşıyacak olan “El Chapo” Guzman ile bir ortaklık geliştirdi.

Zambada’nın tutuklanması, oğullarından biri ve “El Chapo” Guzmán’ın bir diğer oğlu Ovidio Guzmán López de dahil olmak üzere diğer Sinaloa karteli figürlerinin bazı önemli tutuklamalarının ardından gerçekleşti. Zambada’nın oğlu, 2021’de San Diego’daki ABD federal mahkemesinde Sinaloa kartelinin lideri olmaktan suçlu bulundu.

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından sağlanan bu görüntü Joaquín Guzmán López’i gösteriyor.

Son yıllarda Guzman’ın oğulları, ABD pazarına fentanil ihraç eden başlıca grup olarak tanımlanan “Küçük Chapos” veya “Chapitos” olarak bilinen kartelin bir fraksiyonuna liderlik ediyor.

Zambada’dan daha şiddetli ve gösterişli olarak görülüyorlardı. Güvenlik şefleri Kasım ayında Meksika yetkilileri tarafından tutuklandı.

Ovidio Guzmán López geçen yıl tutuklandı ve ABD’ye iade edildi. Eylül ayında Chicago’da uyuşturucu kaçakçılığı suçlamalarını reddetti.

DEA’nın eski uluslararası operasyonlar başkanı Mike Vigil, Zambada’nın tutuklanmasının önemli olduğunu ancak ABD’ye uyuşturucu akışında çok fazla etkisi olmasının muhtemel olmadığını söyledi. Vigil, Chapitos’u oluşturan dört oğuldan Joaquín Guzmán López’in en az nüfuza sahip olan kişi olduğunu söyledi.

“Bu, hukukun üstünlüğü için büyük bir darbe, ancak kartel üzerinde bir etkisi olacak mı? Sanmıyorum,” dedi Vigil.

Vigil, “Uyuşturucu ticaretine bir etkisi olmayacak çünkü kartelin içinden biri onun yerine geçecek.” dedi.