Cenevre —

BM Pazartesi günü yaptığı açıklamada, küresel çocukluk çağı aşılama seviyelerinin durduğunu, bunun sonucunda pandemi öncesine göre milyonlarca çocuğun aşılanmadığını veya eksik aşılandığını söyledi ve kızamık gibi hastalıkların salgın haline gelmesine yol açan tehlikeli kapsam boşlukları konusunda uyardı.

BM sağlık ve çocuk kuruluşlarının yayımladığı verilere göre, 2023 yılında çocukların yüzde 84’ü (108 milyon çocuk) üç doz difteri, tetanos ve boğmaca (DBT) aşısı oldu ve üçüncü doz, küresel bağışıklama kapsamının önemli bir göstergesi olarak hizmet verecek.

Bu, bir yıl öncekiyle aynı orandaydı, yani COVID-19 krizi sırasındaki büyük düşüşten sonra 2022’de görülen mütevazı ilerlemenin “durduğu” anlamına geliyor, kuruluşlar uyardı. Pandemiden önce 2019’da oran %86 idi.

UNICEF Genel Sekreteri Catherine Russell, ortak açıklamasında, “Son eğilimler, birçok ülkenin çok fazla çocuğu kaçırmaya devam ettiğini gösteriyor” dedi.

Örgütler, geçen yıl pandemi öncesi 2019 seviyelerine kıyasla 2,7 milyon çocuğun daha aşılanmadığını veya eksik aşılandığını tespit etti.

‘Pistten çıktık’

Dünya Sağlık Örgütü aşı şefi Kate O’Brien muhabirlere “Yoldan çıktık,” dedi. “Küresel aşılama kapsamı, pandemi sırasında gördüğümüz tarihi gerilemeden henüz tam olarak kurtulamadı.”

Pazartesi günü yayınlanan verilere göre, ilerleme durma noktasına gelmekle kalmadı, tek bir doz bile aşılanmamış sözde sıfır doz çocuk sayısı geçen yıl 14,5 milyona yükseldi; bu sayı 2022’de 13,9 milyon, 2019’da ise 12,8 milyondu.

O’Brien, “Bu durum en savunmasız çocukların hayatlarını riske atıyor” uyarısında bulundu.

Daha da endişe verici olanı ise, dünyadaki aşılanmamış çocukların yarısından fazlasının, güvenlik, beslenme ve sağlık hizmetlerine erişimlerinin olmaması nedeniyle önlenebilir hastalıklara yakalanma açısından özellikle savunmasız oldukları, çatışmaların yaşandığı kırılgan ortamlarda yaşayan 31 ülkede yaşıyor olması.

Bu tür ülkelerdeki çocukların gerekli takip aşılarını kaçırma olasılıkları da çok daha yüksektir.

Pazartesi günkü veri kümeleri, dünya çapında 6,5 ​​milyon çocuğun, bebeklik ve erken çocukluk döneminde hastalıktan korunmak için gerekli olan DTP aşısının üçüncü dozunu tamamlamadığını gösterdi.

‘Kömür madenindeki kanarya’

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF, dünya çapında salgınların artmasıyla birlikte dünyanın en bulaşıcı hastalıklarından biri olan kızamığa karşı aşılamanın gecikmesinden kaynaklanan ek endişeyi dile getirdi.

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus yaptığı açıklamada, “Kızamık salgınları, aşılamadaki boşlukları açığa çıkarıp istismar ederek ilk önce en savunmasız olanları vuran bir haberci gibidir.” dedi.

2023 yılında, dünya çapında çocukların yalnızca %83’ü rutin sağlık hizmetleri aracılığıyla ilk doz kızamık aşısını oldu. Bu oran 2022’deki seviyeyle aynı ancak pandemi öncesindeki %86’dan düşük.

Örgütler, salgınların önlenmesi için yüzde 95’lik bir kapsama ihtiyaç duyulurken, sadece yüzde 74’ünün ikinci gerekli dozunu aldığını belirtti.

UNICEF Aşılama Sorumlusu Ephrem Lemango, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Bu, salgınları önlemek ve ortadan kaldırma hedeflerine ulaşmak için hâlâ çok düşük” dedi.

2023 yılında 300 binden fazla kızamık vakasının doğrulandığına dikkat çeken Başkan, bu sayının bir yıl öncesine göre neredeyse üç katına çıktığını söyledi.

Son beş yılda 103 ülkede salgınlar yaşandı ve aşılama oranının yüzde 80 veya daha düşük olması önemli bir etken olarak görülüyor.

Buna karşılık, kızamık aşılamasının güçlü olduğu 91 ülkede salgın yaşanmadı.

Lemango, “Korkutucu olan, her dört bebekten üçünün kızamık salgını riskinin en yüksek olduğu yerlerde yaşıyor olması” dedi ve Sudan, Yemen ve Afganistan gibi kriz yaşayan 10 ülkede, kızamığa karşı aşılanmamış çocukların yarısından fazlasının yaşadığını belirtti.

Daha olumlu bir gelişme olarak, rahim ağzı kanserine neden olan HPV virüsüne karşı aşılamada güçlü artışlar görüldü.

Ancak bu aşı hâlâ yüksek gelirli ülkelerdeki ergen kızların yalnızca %56’sına, düşük gelirli ülkelerdekilerin ise %23’üne ulaşabiliyor; bu da %90 hedefinin çok altında.